Nisan ayındaki etkinliği Türkçede geçiren "zirai don", üretenleri olumsuz yönde etkilediği için İstanbul'daki Yapay Zeka Zirvesi'ndeki tartışmalarda da yer aldı. Endüstri Mühendisi Emrah İnce, yapay zekanın yardımıyla ziraiodonun zararlarının azaldığını ve tarım sektöründeki verimlilikte bir artış yaşanacağını vurguladı.
Bahçeşehir Üniversitesi'nin düzenlediği Future AI Summit'25 İstanbul'daki etkinlik, 16-17 Nisan tarihleri arasında gerçekleştirildi. Bu çerçevede tarım alanında yapay zeka kullanımı da tartışılabilir konular arasındaydı. Paneldeki uzman katılımcılarla yapılan görüşmelerde, bu alandaki gelişmeler için gerekli olan finansal desteğe ve teknolojiye dair bilgi düzeyine değinilmiştir. Moderasyonunu Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün Türkiye kıdemli program koordinatörü Özcan Türkoğlu üstlendiği bu panelde; Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD)'nin Ankara ofisi müdürü Mehmet Üvez, İzmir Ticaret Borsası genel sekreteri Dr. Ersin Güdücü, Türk Dünyası Tarım Birliği başkanı Doğan Başaran ve yeni çiftçi platformu kurucusu Emrah İnce konuşmacı olarak bulundu. İnce ise, yapay zekanın tarımı arttırmada önemli rol oynayabileceğini belirtti ve özellikle tarım ekipmanlarının verimsizliğinin düşürülmesini sağlayacak olduğunu vurguladı.
Teknolojik okuryazarlık, finansal destek
Panelden gelecekte tarımlarda yapay zeminin artmak üzere olacağına ışık tutuldu. Panel bitimi Emrah İnce, kritik görüşler ortaya koymuş oldu. Tarımdaki yapay zeka olan güçlü şansları işaret eden İnce, bu teknologinin don gibi sorunlarıyla mücadele etmede büyük bir avantaj sağladığını ve tekniğin yarattığı yeni kapılarının genç generation'ın tarım dünyası üzerinde ilgi uyandırabileceğini vurgulamıştır. Çiftçilikte kadınların performansının yapay zeka yardımıyla daha da yükseltilebileceği konusunda söz alan İnce ayrıca çiftçilerin de yapay zeka ile nesnelerin internet techonology'unun yönetiminde kullanılabilir olduklarını belirtmiştir.
Donanın mücadelesinde yapay zekanın etkisi
Endüstri Mühendisi Emrah İnce, son günlerde tarımdaki don olayına değinerek yapay zekayla sağlanacak desteğin don olayına karşı daha erken müdahale imkanı sunacağını dile getirdi. İnce, "Bugünün de önemli bir konusu olan, geçtiğimiz hafta yaşadığımız don felaketi var. Tabii dondan korunmanın çeşitli yöntemleri var. Bir tane reçetesi yok, çok çeşitli reçeteleri var. Belki bunlar da otomasyonla, yapay zekanın vereceği komutla hazır hale gelecek. Don dediğimiz zaman yerleşik don haritaları var. Çiftçinin daha ilk ağaç dikilmeden önce, plantasyonu yapılmadan önce bölge seçimi, arazi seçiminde vermesi gereken kararlar var. Bu karar yanlış olduğu zaman donun etkisi de çok yıkıcı oluyor. Bu aşamada karar destek sistemlerinde yapay zekanın etkisini göreceğiz" dedi.
Yapay zeka ile desteklenen sistemler gelecekte çiftlikleri yönetecektir.
İnce, gübreleme programları ve sulama programlarıyla başlayan küçük ölçekli uygulamalar sayesinde yapay zekanın etkisinin başladığına işaret eden, tarım sektöründe dördüncü revize olarak adlandırılan akıllı güç döneminin "AI power" (Yapay Zeka Gücü) döneminde olduğuna vurgu yaptı. Bu süreçteki değişimleri şöyle ifade etti:
Bu aşamaya çok büyük öneme attachesiniz. Karar vereceğimiz mechanismlerde yapay zekanın kullanımı artık sadece günlük hayatımızda değil, aynı zamanda birçok finans kurumu veya gübre şirketi tarafından kullanılan uygulamalarda da gözle görülür. Halihazırda bu bilgiler oldukça temel seviyede olsa da, ilerleyen zamanlarda FMS yani Ana Çiftlik Yönetim Sistemi olarak adlandırdığımız yapıya ulaşacağız. Bu sistem, nesnelerin interneti ve yapay zeka sayesinde bir çiftliğin tüm yönlerini yönetebilir hale gelecek.
Teknoloji tarımda gençleşmeyi getirecek
Emrah İnce, tarımda nüfusun yaşlanmasının bir sorun olduğunu, gençleşmenin artık bir zorunluluk haline geldiğini belirtti. Teknolojiyle tarım alanında oluşacak fırsatların gençlerin bu sektöre ilgisini artıracağına inandığını söyleyen İnce, "Tarımdaki nüfusumuzun gençleşmesi bir zorunluluk, opsiyonel bir şey değil. Şu anki kariyer seçimlerinde yapılan çalışmalarda saha çalışmalarında, tarımla ilgili sektörel seçimlerin yüzde 3 bazında kaldığını görüyoruz. Bu çok düşük bir oran. Tarımda gençleşmek bir zorunluluk ve bunu yaparken de aslında en önemli ortaya çıkış argümanımız teknolojiyi daha seven, teknoloji uygulanacak alanlara girmek isteyen bir yeni nesil olduğunu düşünüyorum. Tarım da bu alanda bakir olduğu için buradaki uygulama alanları daha fazla fırsatlar sunuyor. Genç neslin buradaki tercihinin buradaki oyunu değiştireceğini, teknolojilerle bu oyunun içine girmek isteyeceğini düşünüyorum" dedi.
Bayanlar tarımda verimini yaklaşık %15 ila %20 oranında yükseltiyor.
Tarım yapan kadınlardaki faaliyetlerden birinde verimin %15 ila %20 arasında arttığını belirtmiş olan İnce, yapay zekanın kullanılmasıyla bu kadın çiftçilerin sayısı daha da yükseldiği görüşünü dile getirdi. İnce şunları anlatmıştır: ülkemizde yaklaşık 220 bin kayıtta tarım yapan bir kadın bulunuyor. Kadın çiftçilerimize baktığımızda, tarlasına elleriyle dokunan veya yönetiminden sorumlu olduğunda üretimin yüzde 15 ile 20 arası oranlarında arttığını farkettik. Özellikle tarım sektöründeki kadın işçilerine bakıldığında oldukça sabırlı, emekliye değer ve çok motivasyonlu olduklarını görüyoruz. İnce'ye göre, yapay zeka uygulanarak farklı alandaki lider ya da örnek çiftçiler seçilirse, bunu esnek yöntemlerle elde ettiğiniz mevcut yıllık verime ek olarak, kadın çiftçilerimizin seçim olması muhtemelen aynı zamanda en üst düzeye çıkarılmasını sağlayacaktır." diye konuştu.
